Samoa's Short Story Contest

The “Short Story Contest” -- sponsored by the National University of Samoa (NUS) and others -- in the Samoan language was launched and announced early last year (2019). This is the first contest that was open to those outside the Pacific countries. And so I thought I would enter not one but two stories. To date, the results still have not been announced, or at least made public. The delay, they said, has been due to the measles outbreak and then followed by the coronavirus one. They (one person at least) have told me however that my stories did not make the top 10. Wow!! I know. Sole kafefe. Ia e le mua uma gi va’a. But, honestly, based on the winning stories from some of the contests in the past, ia ka’ilo. Makuā leai a se mo'i.😂🙄 Masalo e iai lava se "short story" genre e patino lava ia Samoa. Maybe the "fagogo"?  Anyhow, I am going to post my first story here now, followed by the second one some time later. By doing this, I believe I have disqualified myself based on the rules that the stories be original and have not been published before. But it's okay. I'll send my stories to Paia, Savai'i. LOL! Aaaanyway, I guess you (blog readers) will now be the judges whether my stories are any good or not (comparatively) especially after the results become available - maybe in five years considering the severity and new surges of the coronavirus. Anyway, enjoy the story.
(For the non-Samoan speakers/readers, translations (at least in English) are not available yet. I apologize.)

___________________________________

  

"Ua Malama i Ulugalu" - Tusia e LV Letalu  

“Sole, pupula mai ou maka! Se ouke ofo i lou faaluma aiga....ga o le ka’uvalea e maua ia oe!”
O tala ia a le toea’ina o Fou i lona ita tele i lona atali’i. Ua nofo le toea’ina se’i tau tō lona sela mai lona ‘ava’avau. A’o Lama, ua na o le punou ma tagi masūsū. Na a’apa ifo le tama i le pito o lona ‘ie ma toso a’e e sōloi ona loimata.

“Lama, si a’u tama,” o le tala lea a Maria, “faapea fo’i ma’ua o le a lua uō ma Tavita o le a e pei ai o Tavita.”
“Malia, e lē o a’u.” O le ‘apo atu lea a Lama.
Ua tali ane Maria, “O oulua ma Tavita la e masalomia, ae e te iloa lelei e lē faia e Tavita se mea sesē. E iloa uma lava e le nu’u lena mea.”

Na uma ona tō le sela o Fou ma toe sā’i ane iā Lama, “E ke fia fa’alogo i upu makagā la ga lafo ifo e makai iā ke oe?” Ua tali mātagitagi Lama, “Leai.”
Ua lūlū le ulu o Fou i lona faanoanoa i lenei mea ua o’o i lona aiga, ma toe faapea atu lana tala, “Lama, se ka fia maua se ka’uleleia ma se fa’aeaiga.”
Ua amata ona maligi loimata o Fou. Loimata o le faanoanoa. Loimata fo’i o le maasiasi ma le to’ilalo. Ua faapea atu i lona atali’i, “E sili oga e alu ‘ese aku ma ma’ua. Alu i Giu Sila i lo’u uso e ke gofo ai.” Sa faasalāvei ane Maria, “Fou, e te manatu e mana’o lou uso i ni fanau le usita’i faapea?”
“Malia, ua kā makukua, ga o le fiafia a le mea lea e fia maua. E sili le alu ‘ese, ‘aua le koe sau.”
“Ae o ai la a tausia ta’ua?” O le fesili le a Maria.
“Ua lava a a’u, o lea lava e maua si go’u malosi.” O se tali tōa’i lea a Fou i si ona to’alua.

Ua uma le ‘otegiaga, ua alu Lama i le umukuka e sauni le latou mea ‘ai o le afiafi. Sa lagona si ona faanoanoa e uiga i ona mātua. Sa te’i lava ua sulu ma ōlo ane le ulu o lana maile o Lova i lona puimanava ma pei e taumafai e fa’aoleole atu ia te ia. Na suia foliga o Lama i le ‘ata’ata, e ui o lo’o tagi pea, ma tago atu milimili si ana maile.

Ua mavae nai masina ua o’o i le aso e alu ai Lama i Niu Sila. Ua fa’ae’e le taavale ma ua amata ona tāula’i le va’ai a Lama i le latou fale mo se taimi mulimuli. Ua alu ‘ese lemū le taavale ma ua faasolo ina lilo malie atu si ona aiga, ae toe tau lava lana va’ai mamao atu ia Lova o lo’o tu mai i luga o le paepae ma o lo’o tagi ma ōu faatōsotōso. I le natura o mea nei o fagafao, ae maise ai se ta’ifau ua ta’ua o se “uō pito mamae a se tagata”, ua le o taumatea ai o loo vala’au mai Lova “Tōfā Lama! O le a ‘ou misia ‘oe.” Sa tālotālo faatōfā Lama i si ana maile ma ua punou ma taumafai e taofi lona tagi.

Ua taunu’u Lama i Niu Sila ma ua feiloa’i ma Lai le uso o lona tamā. Sa fou ma lasi le va’ai a Lama i le tele o mea i le atunu’u. O ta’avale. O alatele. O faleoloa. O mea’ai. O tagata. Sa fou fo’i le faalogo a lona tino i le tau, e le matuā vevela pei o Samoa. Sa lagona lona toe fia fo’i i si ona nu’u, ae maise ai tafaoga masani a lana tupulaga. Ae pagā, ua pei ia o se tagata ua fa’aāunu’ua. E le galo fo’i ia te ia le aso na lafo ane ai upu malolosi ma le mataga e matai, ma i’u ina fa’asala ai ona matua ma lona aiga e le nu’u. Sa misialofa Lama i nai ona matua ma faapea lemū ane, “Afai oute alofa i o’u matua, e tatau ona ‘ou onosa’i, tauivi ma filigā.”

Ua mavae le tausaga muamua, ua mautū ma lelei le galuega a Lama. I le tausaga lona lua, ua mana’o e a’oga i se a’oga matātā ‘ese’ese, ona e le’i matuā i’u lelei ni ana a’oga, na gata lava i le a’oga itūmalō. Sa maua lona avanoa e a’oga ai i se a’oga fai eletise. Sa solo manuia ana taumafaiga ma fa’au’u ma maua ona tusi pasi o vasega ‘ese’ese i le tomai fai eletise.

I le lona tolu o tausaga, na maua ai e Lama sana tusi mai i lana uō o Tavita. Na fa’ailoa ane ai e Tavita o lo’o loma le lā faaipoipoga ma Vaosā, ma ua ia mana’o iā Lama e uō sili. O Vaosā o le afafine o Sulu, o le tu’ua o Ulugalu, le nu’u o Lama. Sa tau faaletonu manatu o Lama ona o lo’o lagona pea sona loto le fiafia iā Tavita. Peita’i sa ia manatua se upu ta’iala mai se tasi o ana vasega e faapea: “Afai e te faia mea tonu ma le sa’o, e i’u lava ina taulau ou mana’o.”

I le tausaga lava lea e tasi, na alu ane ai i Niu Sila se malaga a le ‘au talavou a le latou nu’u mo se sa’iliga seleni mo le fa’aumaina o le latou potu faafiafia (hall). Na ta’ita’i ane e le faife’au o Sekai, le tamā o Tavita. Ma e ui ina sa mana’o Lama e alu e matamata i faafiafiaga a si ona nu’u, ma feiloa’i i nisi o tama ma teine, ae sa maua e ia le lagona o le māasiasi ma le matamuli. Na te iloaina fo’i e le o galo i ana tupulaga le mea na mafua ai ona ia alu ‘ese mai i le latou nu’u. Ae e ui i nei manatu faatauma’oi, ae sa tumau pea i lona loto lona fia fesoasoani i le malaga a si ona nu’u.

Ua lata le faaipoipoga ma ua taunu’u Lama i Samoa e sauni mo le aso fiafia o Tavita ma Vaosā. Sa faatali o ia e ona mātua i le malae va’alele. Ua taunu’u le taavale i tua i le nu’u ma le latou aiga, ma sa oso Lama i fafo ma amata ona āutilo solo i le latou lotoifale. Sa miti miti ma mapu mapu e pei ona masani ai pe a vala’au si ana maile. Sa i’u lava ina ia vala’au leo tele “Lova! Lova?” ae ua le alu ane lava Lova.
Sa faapea atu le tala a Fou i si ona atali’i, “Ua pē Lova. E le’i leva ga e alu ae solia i le kaavale.”
Ua tu Lama ua le māgagana. Sa fesili faaleano, “O le ka’avale a ai?”
Ae tali ane Maria, “Pikiapu a le faife’au. E sesē le ‘ave ta’avale….O Tavita.”
Sa pei o se manu’a ōgaōgā na tau pē ae ua toe leua i lagona tigā o Lama. Ua mālagalaga nei ona ‘aulamu ma ona manifinifi ua vanevane, ae ua toe musumusu ane fo’i le ‘upu ta’iala: “A ē faia pea mea tonu ma le sa’o, e i’u lava ina taulau ou mana’o.”

Sa iloa e tagata o le nu’u ua taunu’u Lama ma ua tu’ufesili po’o le a le pogai. Ae sa maitauina fo’i e Lama le tumau pea o foliga tauemu ma le taufāifāi o tagata ia te ia.
Ua toe o ni nai aso fai le faaipoipoga, ma sa talanoa atu Vaosā i lona tamā ma faapea atu, “Sulu, e iai se mea e tatau ona e iloa ‘ae le’i faia le ma faaipoipoga. ‘Aua e te ita.” Ua fai si te’i o Sulu ma faapea atu i lona afafine, “Vaosā, ‘aua ge’i suia lou mafaufau. Magakua lelei ua ou kalepe le kapu a le gu’u i le lua faaipoipoga ma le alo o le faafeagaiga.”
“Leai tamā, e lē suia lo’u mafaufau, ae vaai oe, o le uō sili a Tavita, o Malamalama.” E le’i uma atu le tala a Vaosā ae osofa’i e Sulu, “Malamalama? Malamalama moekokōlo? Oi leai, ouke le iai la i se faaipoipoga. Makuā ko’ilalo legei mea ua e faia Vaosā. E ke le mā?”
“La ua malilie iai matua o Tavita.” O le tali sa’eā lea a Vaosā.
Ua e’ē Sulu, “Aiiii….seā?” ma savali ‘ese. Ua ui atu i tafatafa o le faleo’o ma motusi i lalo ona pola.

Peita’i na i’u lava ina masūiga malie ma te’a le ita o Sulu ona o le mana’o lava ia o’o le faaipoipoga, ae le gata i lea, sa iai ni mea na pogisa ai i la’ua ma lona to’alua ua uma ona faamalamalama ane e Vaosā. Ua uma le faaipoipoga, ua alu le honeymoon a Tavita ma Vaosā. Ae ua fai nei se feiloa’iga a Sulu ma matua o Lama. Sa ta’u atu e Sulu ia Fou ma Maria ni mea na faailoa ane e Vaosā, ma ua tonu i lona manatu e tatau fo’i ona iloa e le nu’u ma matai.

I le aso na soso’o ai, ua tālo e Sulu le fono a le nu’u. Sa potopoto ma sē’ei matai i o latou nofoaga, ae faaāvanoa le tasi o matuātala. Ua nofoi fo’i le ‘aumaga i luga o le paepae, ae ua pae le lautele i fafo i lalo o ‘ulu. Ua tu’ufesili tagata poo le a le pogai o le fono. E le’i umi ae taunu’u ane Lama ma si ona tamā, ma nonofo i le matuātala lea e faaavanoa, o lea na manatu uma ai tagata o le a i’u lava ina fa’atūla’i ma faate’a Fou ma lona aiga. Na va’aia e Lama ni foliga ‘ino’ino o tagata ia te ia ma si ona tamā. O le ‘aumaga fo’i ua pupula taulalama ma sauni mo so’o se faatonuga a le fono. Sa femusua’i nisi o matai faapea, “E kuai a ae fai mai. E sola fo’i le amioleaga ae kuliloaiga.”

Ua amata ‘upu a Sulu le tu’ua o Ulugalu. “Faapegei, faafekai aku. E lē umi le kakou fogo. O gi mea mo le silafia magigo o le kakou gu’u. Muamua, o lo’o kaumake pea poo ai e oga le meaalofa kupe silia ga avage i le malaga i Giu Sila, oga sa avage fa’alilolilo. Ua faamaogia fo’i la le masalo a le ‘au malaga ma le ko’akele, o le akali’i lava iā Malamalama e oga le foa’i lea. Faafekai Malamalama.” Ua amata ona magamagagū tagata. “Loga lua, o le kakou fale faafiafia, pei oga oukou silafia, o lo’o pogisa pea, e le’i iai se mōlī oga ua le o lava se kakou kupe, koe kaugakā kele le fai uila. O lea la ua ofo mai Malamalama ga ke faia uma le galuega e leai se kokogi.”

Ua atili ai ona sosolo faagalugalu le talagū o tagata pe iai se uiga o nei mea. Sa lavetala ane se tasi o matai, “Lau kofā i le ku’ua, masalo o le a māgalo ai la le sala a le akali’i lea, i laga mea makagā ga fai i si ou afafige, pe sa’o lea?” Sa tali vave Sulu ma faapea atu, “Ogosa’i mai.” Ua gūgū nei Sulu mo ni nai sekone ona toe faapea atu lea i se leo fa’amotumotu, “Ia.... o se ...o se mea ga vevesi ai le kakou gu’u i gi gai kausaga ua mavae... e uiga i lo’u afafige....ia ua kaugu’u le upu e fai i le gakaifale, “ua malama i ulugalu”. Ua faailoa mai e Vaosā e faapea o le kagaka ga kē’ia i kokogu o loga ka’igamu, e lē o Malamalama....a’o Kavika lava!”

Sa pei o se puao ua miti’ia e le lā le mou faafuase’i o le talagū ma le magamagagū a tagata. Ua leai se isi na toe pisa. O le to’atele, ua na’o le pūlato’a e foliga ua gāualofa uma ia Lama, ‘auā sa leai se isi na masalosalo ia Tavita ona o le atali’i o le faife’au. Ua melotagi Sulu ona o ni ona manatu faasausili ma le maoaluma, ma faapea atu, “Kalu ai la oga o Kavika ... ua avea o se kasi o lo’u aiga... o le a lē ‘alo ai fo’i la le kulāfogo a le kakou gu’u. O le a fai le sala a Kavika! Ma o le mea kogu lava ma le sa’o lea.”

Mulimuli ane, ua tā’ape le fono ua malamalama mea ‘uma. Sa taufai faamālō ma faa’amu’ia matai iā Fou ona si ona atali’i. Sa fesili ane se tasi o matai ia Malamalama, “E koe fo’i la afea le faigamalaga?” Sa tali atu Malamalama, “E le’i iloa.” Sa tago atu Malamalama ma opo si ona tamā ma musumusu atu, “Ouke alofa ia ‘oulua o’u mākua. O lea o le a ou gofo e kausi oulua.” Ua maligi loimata o Fou - loimata o le faafetai, faagae’etia ma le fiafia. O loimata fo’i o le ta’uleleia ma le faaeaina.